Γραφείο Δημοσίων Σχέσεων

Πώς τα μνημεία και τα μουσεία της χώρας μας θα μπορούσαν να αποκτήσουν μια ενιαία ταυτότητα, ώστε να είναι αναγνωρίσιμα με την πρώτη ματιά; Πώς θα μπορούσε να εξαλειφθεί η αισθητική αναρχία που χαρακτηρίζει τα σημεία εξυπηρέτησης των επισκεπτών τους; Εστω και με καθυστέρηση δεκαετιών, το αρμόδιο υπουργείο αποφάσισε να βάλει μπροστά ένα σχέδιο ομογενοποίησης της εικόνας τους, ενταγμένο στο γενικότερο πλαίσιο αναβάθμισης της πολιτιστικής κληρονομιάς μας. Και, μέσω του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, προκήρυξε πρόσφατα διαγωνισμό, καλώντας γραφίστες, διακοσμητές, αρχιτέκτονες, σχεδιαστές και ζωγράφους να καταθέσουν ιδέες για έναν καινούργιο λογότυπο, κατάλληλο να εφαρμοστεί παντού: Από τις πινακίδες σήμανσης που οδηγούν στα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους μέχρι τα εισιτήρια ή το αμπαλάζ των αντικειμένων που διατίθενται στα πωλητήρια.

Η Καλλιόπη Ζαφείρη και η Μαρία Κατσίκα, φίλες και συμφοιτήτριες στο ΤΕΙ Γραφικών Τεχνών της Αθήνας από όπου αποφοίτησαν το 2010, είδαν την προκήρυξη τυχαία, στο διαδίκτυο. Εξοικειωμένες με το θέμα χάρη σε ανάλογες εργασίες στη σχολή, αρκούντως δυσαρεστημένες και οι δύο από την αισθητική ρύπανση γύρω τους και με αρκετό ελεύθερο χρόνο στη διάθεσή τους λόγω αναδουλειάς, δεν το σκέφτηκαν πολύ. Με αστραπιαία ταχύτητα, πήραν την απόφαση να δοκιμάσουν την τύχη τους. Η πρότασή τους ήταν μία από τις 49 που κατατέθηκαν στον διαγωνισμό, υπό την κρίση μιας επιτροπής που απαρτιζόταν, μεταξύ άλλων, από τον καθηγητή Αρχαιολογίας Βασίλη Λαμπρινουδάκη, τον γλύπτη Κώστα Βαρώτσο, την ενδυματολόγο Ιωάννα Παπαντωνίου και τον αρχιτέκτονα Ανδρέα Κούρκουλα. Οση αυτοπεποίθηση κι αν είχαν, δεν περίμεναν ότι θα κέρδιζαν το πρώτο βραβείο. Γεγονός όμως είναι ότι κατάφεραν να συγκεντρώσουν τις περισσότερες ψήφους και να μοιραστούν το χρηματικό έπαθλο των 12.000 ευρώ.

Το τέλος των κλισέ
«Αναλογιζόμενες τι είδους λογότυπος θα ταίριαζε σε όλα τα μνημεία, αυθόρμητα σχεδόν η προσοχή μας στράφηκε στους κίονες. Κι αποφασίσαμε να σταθούμε στα δωρικού ρυθμού στοιχεία τους, καθώς στόχος μας ήταν να σχεδιάσουμε κάτι λιτό, διακριτικό, σύγχρονο και, ταυτόχρονα, διαχρονικό», λέει η Μαρία Κατσίκα. Στη χρωματική παλέτα που χρησιμοποίησαν πρωταγωνιστούν το θερμό γκρι και το χρυσό. Ούτε αυτή η επιλογή ήταν τυχαία. Οπως εξηγεί η Καλλιόπη Ζαφείρη, «το φαινομενικά ουδέτερο θερμό γκρι ταυτίζεται με το τοπίο της ελληνικής γης, παραπέμποντας και σε βασικά υλικά της, όπως η πέτρα και το μάρμαρο. Ενώ το χρυσό είναι εμπνευσμένο από το ελληνικό φως αλλά και από το πολύτιμο μέταλλο, που αποτελεί συστατικό πάρα πολλών αρχαιοελληνικών έργων Τέχνης».

Εφαρμογές.
Είτε πρόκειται γιά το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είτε για την Κνωσσό, τα εισιτήρια
των επισκεπτών και τα banners θα φέρουν
πανομοιότυπη «σφραγίδα».

Εκ των υστέρων διαπίστωσαν ότι στις περισσότερες από τις άλλες προτάσεις του διαγωνισμού, κυριαρχούσε το μπλε. Πώς και οι ίδιες το απέφυγαν; «Επειδή μας θυμίζει διακοπές!» απαντούν με μια φωνή. «Συνειδητά το αφήσαμε στην άκρη. Εχει χρησιμοποιηθεί πάρα πολύ στον χώρο του τουρισμού κι εμείς θέλαμε να ξεφύγουμε από αυτήν τη λογική. Το μπλέ θα ήταν ιδανικό για τον λογότυπο ενός κυκλαδίτικου μουσείου, αλλά το ζητούμενο εδώ ήταν να σχεδιαστεί κάτι εφαρμόσιμο σε κάθε μουσείο της χώρας».

Με καταγωγή από την περιοχή της Ολυμπίας, η Μαρία είχε βάλει αρχικά πλώρη για την αρχιτεκτονική. Για την Αθηναία Καλλιόπη, όμως, οι σπουδές γραφιστικής αποτελούσαν εξαρχής μοναδική επιλογή της. Κι ενώ η πρώτη μεγάλωσε μέσα στα ίχνη του αρχαιοελληνικού πολιτισμού, η δεύτερη εξοικειώθηκε μαζί του μέσα από εκπαιδευτικές εξορμήσεις -«ως φοιτήτρια, είδα τα αρχαία με άλλο μάτι», παραδέχεται. Και οι δύο, παράλληλα με τις σπουδές τους, παρακολούθησαν διάφορα σεμινάρια (φωτογραφίας, αγιογραφίας, καλλιτεχνικής βιβλιοδεσίας) μύησε η μία την άλλη στο θέατρο, τη λογοτεχνία και το σινεμά και όπως παλιότερα, έτσι και τώρα επισκέπτονται τακτικά αίθουσες Τέχνης και μουσεία για να αντλούν ερεθίσματα.

01 Λογότυπος. Στον βραβευμένο λογότυπο κυριαρχούν το θερμό γκρι χρώμα και το χρυσό.

02 Συσκευασία. Χάρτινες σακούλες από τα πωλητήρια των μουσείων.

03 Συσκευασίες. Πλαστικά σακουλάκια.

04 Εισιτήρια. Ακόμα και τα εισιτήρια των μνημείων αποκτούν ενιαία ταυτότητα.

05 Σημειώσεις. Εφαρμογές του λογοτύπου σε σημειωματάρια και μπλοκ.

06 Κορδέλες. Διακοσμητικές κορδέλες για συσκευασίες δώρων από τα εκθετήρια.

07 Γραφική ύλη. Γραφική ύλη στο ίδιο ύφος του λογότυπου.

08 Καρτελάκι. Συνοδευτικό αναμνηστικών και δώρων.

Αποκαλυπτική για τις δύο φίλες ήταν η εμπειρία τους από το πρόγραμμα «Εράσμους», που τους έδωσε τη δυνατότητα να ζήσουν έξι μήνες στην Ισπανία, να γυρίσουν από άκρη σε άκρη τη Βαρκελώνη, να εξερευνήσουν κάθε γωνιά του μουσείου Γκουγκενχάιμ στο Μπιλμπάο και να διαπιστώσουν την τάξη, την οργάνωση και την «καθαρή εικόνα», όπως τονίζουν, των ισπανικών δημόσιων χώρων και των κέντρων πολιτισμού. «Μακάρι να ακολουθήσουμε κι εμείς το παράδειγμά τους», λέει η Καλλιόπη. «Οσο περισσότερο νοιαζόμαστε τα μνημεία μας, τόσο θα βελτιώνεται και η εικόνα της χώρας στο εξωτερικό», προσθέτει.

Η Μαρία και η Καλλιόπη έμελλε να κάνουν τα πρώτα τους επαγγελματικά βήματα μόλις ξέσπασε η κρίση, όταν μια σειρά έντυπα και διαφημιστικές εταιρείες άρχισαν να καταρρέουν ή να συρρικνώνονται. Θα ανοίξουν τελικά γραφείο ή θα επιδιώξουν κάποια υποτροφία για μεταπτυχιακό στο εξωτερικό; Θα συνεχίζουν να συνεργάζονται; Ολα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Το σίγουρο είναι πως η διάκρισή τους στον διαγωνισμό αναπτέρωσε το ηθικό τους, μολονότι δεν χτύπησαν ακόμη πόρτες για να διαπιστώσουν το πραγματικό της αντίκρυσμα στην αγορά. Κι εκείνο βεβαίως που αναρωτιώνται, είναι αν όντως θα υιοθετηθεί η βραβευμένη πρότασή τους, ή θα μείνει κι αυτή στα χαρτιά. Ιδωμεν.

ΦΩTOΓΡAΦIEΣ: ΛΕΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΥ
lenakonstantakou.com
ΕΘΝΟΣ