ΚΑΣΤΑΛΙΑ
Μαθησιακό Περιβάλλον Διαλογικών Πολυμέσων για τη Διερευνητική Μελέτη της Ιστορίας και της Τέχνης με τη Χρήση των Ιστορικών Πηγών.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Το πρόγραμμα ΚΑΣΤΑΛΙΑ αναπτύσσει ένα διδακτικό εργαλείο για το σχολικό περιβάλλον, με τη μορφή εκπαιδευτικού λογισμικού, με γνωστικά αντικείμενα την Ιστορία και τnν Τέχνη. Πιο συγκεκριμένα τα θέματα που προσεγγίζονται συμπληρώνουν το μάθημα "Κοινωνική και Πολιτική Οργάνωση στην Αρχαία Ελλάδα" που διδάσκεται υποχρεωτικά στη Β' Λυκείου και εναρμονίζονται με το Πρόγραμμα Σπουδών του Λυκείου που περιλαμβάνει την Αρχαία Ελληνική Τέχνη σαν κεφάλαιο της Ιστορίας που διδάσκεται στην Α' Λυκείου.

Το λογισμικό ΚΑΣΤΑΛΙΑ είναι ένα εργαλείο διερευνητικής αναζήτησης της ιστορικής γνώσης και της τέχνης με τη χρήση ιστορικών πηγών.

Η Διδακτική Μεθοδολογία που το υποστηρίζει είναι μαθητοκεντρική διερεύνηση και οικοδόμηση της γνώσης από τον ίδιο το μαθητή με τη βοήθεια σεναρίων. Στα πλαίσια αυτών των σεναρίων ανατίθεται στους μαθητές η διεκπεραίωση δραστηριοτήτων που αποβλέπουν σε επιλεγμένους διδακτικούς στόχους και τους παρέχονται τα κατάλληλα εργαλεία για την υλοποίησή τους.

Η επιλογή των θεματικών ενοτήτων και η διδακτική σχεδίαση υπαγορεύθηκαν από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μαθητές στη κατανόηση των ιστορικών εννοιών και στην προσέγγιση της ιστορικής σκέψης.

Οι Διδακτικοί του στόχοι είναι:

• Επιστημονικός τρόπος προσέγγισης της ιστορικής γνώσης: χρήση ιστορικών πηγών, διατύπωση και έλεγχος υποθέσεων, επεξεργασία πληροφοριών, συγκρότηση επιχειρημάτων, ένταξη ιστορικών γεγονότων στον χώρο και τον χρόνο, αιτιακές σχέσεις, κατανόηση του ιστορικού χρόνου και της ιστορικής μεταβολής
• Πολιτικά συστήματα στον αρχαίο κόσμο
• Κοινωνικές συνέπειες και κοινωνικά μορφώματα
• Πρόσληψη πληροφοριών για το χώρο της τέχνης και κατανόηση αισθητικών αξιών, κανόνων και όρων

Το λογισμικό παρέχει διδακτικά μοντέλα με στοιχεία διερευνητικού περιβάλλοντος που υποστηρίζονται από προτάσεις διδακτικής αξιοποίησης που έχουν τη μορφή σεναρίων χρήσης. Για τη μελέτη του Αρχαϊκού κόσμου το διδακτικό υλικό αναφέρεται στις παρακάτω θεματικές ενότητες:

• Αρχαϊκή Κόρινθος - εμπορική πόλη της Μεσογείου
• Αρχαϊκή Αθήνα - η θεμελίωση δημοκρατικών θεσμών
• Συμβολή της Αρχαϊκής Κορίνθου και της Αρχαϊκής Αθήνας στη διαμόρφωση της αρχαίας Ελληνικής τέχνης

Για τη μελέτη κάθε θεματικής ενότητας αναπτύσσονται σενάρια βαθμιαία αυξανόμενης πολυπλοκότητας και για κάθε σενάριο αντίστοιχες δραστηριότητες και εργασίες που οι μαθητές πραγματοποιούν.

Ο καθηγητής επιλέγει για τη θεματική ενότητα που θα διαπραγματευτούν οι μαθητές του σενάριο, δραστηριότητα και τις αντίστοιχες σ΄αυτήν εργασίες που του παρέχει το λογισμικό και αναθέτει στους μαθητές είτε ατομικά είτε σε μικρές ομάδες την επίλυσή τους με τη χρήση των ιστορικών πηγών. Το λογισμικό παρέχει επίσης στον καθηγητή τη δυνατότητα να δημιουργεί δικά του σενάρια και να τα εντάσσει σ΄αυτό.

Ο μαθητής δραστηριοποιείται με αφορμή τις εργασίες που υποδεικνύει ο καθηγητής και εισέρχεται στη διαδικασία αναζήτησης, εξερεύνησης και επεξεργασίας των πηγών και συνθέτει το δικό του περιβάλλον ανασύροντας την κατάλληλη πληροφορία στο χώρο εργασίας του κατά τη κρίση του και σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της δραστηριότητας. Μπορεί να χρησιμοποιήσει εργαλεία που του παρέχει το λογισμικό όπως λεξικά, μουσεία και να καταγράψει τα συμπεράσματά του στο σημειωματάριο. Τέλος μπορεί σε κάποια τελική φάση να αυτοαξιολογηθεί συγκρίνοντας τη σύνθεσή του με δόκιμες ιστορικές αφηγήσεις που είναι ενσωματωμένες στο λογισμικό.

Το λογισμικό είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να είναι απλό στη χρήση του, και να δίνει τη δυνατότητα στον μαθητή να το χρησιμοποιεί ανάλογα με την εμπειρία του και τις ικανότητες που έχει αναπτύξει. Παρέχονται ακόμη δυνατότητες χρήσης δικτύου για επικοινωνία με μαθητές και καθηγητές του ίδιου ή άλλων σχολείων.

Επειδή θεωρούμε πολύ σημαντικό το ρόλο της αξιολόγησης του λογισμικού από εκπαιδευτικούς και μαθητές και μάλιστα στο σχολικό περιβάλλον της τάξης, τα αποτελέσματα θα επηρεάσουν τη τελική σχεδίαση του λογισμικού.

ΔΙΑΡΚΕΙΑ
9 μήνες (20/5/1999 έως 20/02/2000)

ΠΛΑΙΣΙΟ
"Οδύσσεια"-Δικτυακές και Υπολογιστικές Τεχνολογίες για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
ΥΠΕΠΘ / ΕΠΕΑΕΚ - Υποπρόγραμμα 1 - Μέτρο 1.1.β - Ενέργεια Β'
Έργο : Ε22 – "Ναυσικά", Ανάπτυξη Πιλοτικού Εκπαιδευτικού Λογισμικού Πολυμέσων για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση